Pabianicka synagoga

Udając się do Pabianic lub na wycieczkę po regionie, warto poznać ciekawą historię miejscowej synagogi. Choć sam obiekt nie zachował się niestety w całości do naszych czasów, turyści mogą oglądać tablicę upamiętniającą. To tylko jeden z pozostałych znaków po Żydach, którzy przed wojną zamieszkiwali to miasto. Zapraszamy do lektury!

Historia lokalnej synagogi

Budynek niegdysiejszej synagogi w Pabianicach powstał ponad 150 lat temu, bo w 1847 roku. Świątynia znajdowała się w reprezentatywnym miejscu na Starym Mieście przy obecnej ulicy Boźnicznej. Synagoga służyła wiernym, a wspólnota prężnie się rozwijała. Po 33 latach działalności, w 1880 roku, postanowiono rozbudować budynek i delikatnie zmodernizować. Od samego początku bryła świątyni była murowana, ponieważ lokalne władze nie wyraziły zgody na wzniesienie drewnianej konstrukcji. Synagoga (Pabianice) zachwycała mieszkańców wspaniałą architekturą – budynek zaprojektowano w modnym wówczas stylu klasycystycznym. Ściany zewnętrzne były podzielone pilastrami z wnękami, a szczyt przedniej ściany posiadał trójkątny pilaster. Wnętrze pokryto licznymi pięknymi freskami oraz wyposażone w drewniane rzeźby. Wszystko było precyzyjnie wykonane i na wiele lat wpisało się w zabudowania Pabianic. 

Synagoga przetrwała I oraz II wojnę światową, choć jej wnętrze zostało zniszczone oraz okradzione. Ostatecznie budynek zburzono w 1960 roku w wyniku decyzji władz miasta na skutek żądania Wydziału Kultury Prezydium Wojskowej Rady narodowej w Łodzi jeszcze w latach pięćdziesiątych. Obecnie o istnieniu w tym miejscu synagogi przypomina jedynie tablica pamiątkowa. Została odsłonięta w 1992 roku, w 50. rocznicę likwidacji getta w Pabianicach. To sposób na oddanie hołdu zmarłym oraz na przypominanie o niezwykle trudnej historii Żydów na tych terenach. Treść napisu na tablicy konsultowano z lokalnymi mieszkańcami, pochodzenia żydowskiego oraz w porozumieniu z ówczesnymi władzami miasta. W wyniku ustaleń powstał napis: „W tym miejscu mieściła się synagoga gminy żydowskiej miasta Pabianic zbudowana w połowie XIX wieku zburzona przez oprawców hitlerowskich w Holocaust – ziomkostwo miasta Pabianic”. Co ciekawe, jak wiemy z historii, informacja o tym kto i w jaki sposób zburzył budynek synagogi, jest niezgodna z faktami. Trudno jednak w tym momencie ustalić przyczynę tej nieścisłości, ponieważ pomysłodawca i wykonawca tej tablicy już nie żyją. 

Synagoga Pabianice – praktyczne informacje

Tablica pamiątkowa jest dość dobrze widoczna i znajduje się dokładnie w miejscu, gdzie niegdyś stała synagoga. To doskonała okazja, żeby zgłębić nieco wiedze na temat społeczności żydowskiej na terenie Pabianic. Można samodzielnie zorganizować sobie wycieczkę szlakiem historii żydowskiej, odwiedzając tereny niegdysiejszego getta i ucząc się o niezwykłej kulturze mniejszości. 

Jak dojechać?

Nieistniejąca obecnie pabianicka synagoga powstała na terenie Starego Miasta, przy ulicy obecnie nazywanej Bóżniczną (dokładny adres: Boźniczna 4, Pabianice)j. Można stosunkowo łatwo dojechać do tego miejsca – przystanek tramwajowy (Pabianice, Kapliczna) znajduje się niecałe 5 minut spacerem od tablicy pamiątkowej. Całość ulokowana jest w centrum miasta, więc można połączyć obejrzenie terenu dawnej synagogi z wycieczką po okolicy.